Μαστού

Ο μαστός, όργανο που αντιπροσωπεύει καθ’ ολοκλήρου την θηλυκότητα, θα απασχολήσει με κάποιο εύρημα ή πρόβλημα κάποια στιγμή την ζωή της κάθε γυναίκας. Στη γυναίκα υπόκειται σε πλήθος λειτουργικών και μορφολογικών μεταβολών, που σχετίζονται με την εμμηνορρυσία, την κύηση, την γαλουχία και την εμμηνόπαυση. Ο δυναμικός αυτός ρόλος του έχει ως συνέπεια πλήθος δυσλειτουργιών και κλινικών εκδηλώσεων, που καθιστούν τα νοσήματα του μαστού συχνά κλινικά προβλήματα.

Η εξωτερική μορφολογία του μαστού περιλαμβάνει την θηλή, την θηλαία άλω και τα αλωαία οζίδια.

Η θηλή αποτελεί έπαρμα του δέρματος του μαστού που βρίσκεται λίγο πιο κάτω και έξω από το μέσο του μαστού. Στην κορυφή της υπάρχουν 15-20 στόμια όπου καταλήγουν οιm γαλακτοφόροι πόροι. Το ύψος της θηλής είναι περίπου 1-1,5 cm και αυξάνει κατά την γαλουχία (θηλασμός). Το καστανέρυθρο χρώμα της θηλής οφείλεται στην άφθονη παρουσία μελανίνης ουσίας.

Η θηλαία άλως αποτελεί υποστρόγγυλη και ελαφρά επηρμένη περιοχή γύρω από την θηλή. Στην επιφάνεια της θηλαίας άλω υπάρχουν μικρά επάρματα, τα θηλαία οζίδια τα οποία έχουν ως υπόθεμα τους αλωαίους αδένες. Οι αλωαίοι αδένες είναι κυρίως οσμηγόνοι, αλλά και σμηγματογόνοι και υποτυπώδεις γαλακτικοί αδένες. Εσωτερικά ο μαστός αποτελείται από τον μαστικό ή μαζικό αδένα και το περιμαστικό λίπος. Το περιμαστικό λίπος είναι συνέχεια του υποδόριου λίπους το οποίο όμως είναι αφθονότερο στην πρόσθια περιοχή του μαστού, ανάμεσα στο δέρμα και τον μαστικό αδένα.

Ο μαστικός αδένας σε γυναίκα μη κυοφορούσα βρίσκεται πίσω από την θηλαία άλω και μόλις που υπερβαίνει τα όριά της. Ο μαστικός αδένας αποτελείται από τους λοβούς όπου παράγεται το γάλα και τους γαλακτοφόρους πόρους που μεταφέρουν το γάλα στους γαλακτοφόρους κόλπους. Οι γαλακτοφόροι κόλποι είναι ανευρύσματα των πόρων τα οποία λειτουργούν ως αποθήκη του γάλακτος , το οποίο και απελευθερώνουν μετά από πίεση της θηλής από το βρέφος.

Η ύπαρξη παραγόντων κινδύνου δεν σημαίνουν ότι μία γυναίκα θα αναπτύξει απαραίτητα καρκίνο. Επιπλέον δεν έχουν όλοι οι παράγοντες την ίδια επίδραση σε κάθε γυναίκα. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν κάποιους από τους παρακάτω παράγοντες και δεν θα αντιμετωπίσουν ποτέ πρόβλημα στη ζωή τους.

• Ηλικία: Αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου καθώς η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού αυξάνει συνεχώς ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας. Οι περισσότερες περιπτώσεις πάντως, εμφανίζονται μετά την ηλικία των 50.
• Ενδογενείς ορμόνες
  • Εμμηναρχή (πρώτη περίοδος): Όσο πιο πρώιμη είναι η εμμηναρχή, τόσο ο κίνδυνος εμφάνισης του καρκίνου του μαστού αυξάνεται.
  • Εμμηνόπαυση: Όσο πιο καθυστερημένη είναι η εμμηνόπαυση, τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης του καρκίνου του μαστού.
  • Κύηση: Έχει βρεθεί ότι γυναίκες που έχουν γεννήσει σε νεαρή ηλικία έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, από τις γυναίκες εκείνες που δεν έχουν κάνει καθόλου παιδιά ή έχουν κάνει παιδιά σε μεγαλύτερη ηλικία (συνήθως πάνω από 30 χρονών).

• Εξωγενείς ορμόνες: Η μακροχρόνια χρήση των αντισυλληπτικών και ιδιαίτερα η χρήση τους λίγο πριν την εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του μαστού.
• Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου του μαστού: Γυναίκες που έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πάλι.
• Προηγούμενο ιστορικό ορισμένων παθήσεων του μαστού: Ορισμένες παθήσεις του μαστού όπως η άτυπη υπερπλασία και το μη-διηθητικό καρκίνωμα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο μέλλον. 
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού: Η παρουσία καρκίνου του μαστού σε στενούς συγγενείς (π.χ. μητέρα, αδελφή, κόρη) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε μία γυναίκα.
• Γονιδιακές μεταλλάξεις: Γυναίκες που έχουν ορισμένες μεταλλάξεις στα BRCA1 και BRCA2 γονίδια ή σε κάποια άλλα γονίδια έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού. Ο κίνδυνος εξαρτάται από το είδος της μετάλλαξης, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου και άλλους παράγοντες.
• Ακτινοβολίες στο μαστό ή το στήθος: Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή του θώρακα σε περίπτωση κακοήθειας αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, 10 χρόνια μετά. Ο κίνδυνος διαφοροποιείται ανάλογα από την δόση της θεραπείας και την ηλικία της γυναίκας. Ακτινοθεραπεία στην εφηβεία όταν το στήθος σχηματίζεται συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο. Η ακτινοθεραπεία στο ένα στήθος σε περίπτωση καρκίνου δεν αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στο άλλο στήθος.
• Παχυσαρκία: Το αυξημένο σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού ιδιαίτερα σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση που δεν χρησιμοποίησαν ορμονική θεραπεία υποκατάστασης. 
• Κατανάλωση αλκοόλ: Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Ο κίνδυνος αυξάνει ανάλογα με την ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνετε.

Το πιο σύνηθες προειδοποιητικό σημείο του καρκίνου του μαστού είναι ένα συμπαγές ογκίδιο, συνήθως καθηλωμένο, ή μια περιοχή σκληρίας, που μπορεί να πονάει ή όχι. Άλλα σημεία είναι τα παρακάτω:

• Έκκριση ορώδους, σκουρόχρωμου ή αιμορραγικού υγρού από τη θηλή.
• Εισολκή θηλής (να είναι στραμμένη προς τα μέσα και καθηλωμένη).
• Το δέρμα πάνω από τον όγκο να μοιάζει με φλοιό πορτοκαλιού ή να παρουσιάζει εσοχές (κοιλότητες) σε περιοχές εξάπλωσης του όγκου.
• Αλλαγή στο σχήμα ή στο περίγραμμα του μαστού (εκτός, φυσικά, των γνωστών διαφοροποιήσεων κατά την εγκυμοσύνη, την περίοδο ή την ύπαρξη κύστεων, αδενωμάτων κ. α.).

Η διάγνωση στον καρκίνο του μαστού τίθεται με τον συνδυασμό κλινικής και απεικονιστικής εξέτασης, ενώ κάποιες φορές η διάγνωση μπαίνει μετά τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου.

Απεικονιστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται είναι η μαστογραφία, το υπερηχογράφημα, η μαγνητική τομογραφία (MRI) καθώς και η αξονική τομογραφία (CT), το σπινθηρογράφημα και το PET-SCAN όπου μας δίνουν πληροφορίες για τη σταδιοποίηση της νόσου ( το πόσο προχωρημένος είναι ο καρκίνος) ,καθώς επίσης και για την παρουσία μεταστάσεων.

Η χειρουργική θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: τη συντηρητική ή ογκοπλαστική χειρουργική μαστού (BCT) και τη μαστεκτομή.

• ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ: Η μαστεκτομή είναι μια χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, όπου αφαιρείται ολόκληρος ο μαζικός αδένας (ολική μαστεκτομή) και μπορεί να πραγματοποιηθεί προφυλακτικά σε γυναίκες με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού (προφυλακτική μαστεκτομή).

Μόνο μαστός

• ΕΥΡΕΙΑ ΕΚΤΟΜΗ – ΤΕΤΑΡΤΕΚΤΟΜΗ: Εκτομή του όγκου με υγιές τμήμα ιστού γύρω από αυτόν και σε έκταση τουλάχιστον 2 cm. H τεταρτεκτομή αφορά την αφαίρεση όλου του τεταρτημορίου του μαστού.
• ΟΛΙΚΗ Ή ΑΠΛΗ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ: Αφαίρεση όλου του μαζικού αδένα μαζί με το υπερκείμενο δέρμα.

Χειρουργική Μαστού και σύστοιχης μασχάλης:

• ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΟΛΙΚΗ ΡΙΖΙΚΗ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ: Ολική Μαστεκτομή και Πλήρης Λεμφαδενικός καθαρισμός Μασχάλης με διατομή του μείζονος ή ελάσσονος θωρακικού μυός (Ριζική Μαστεκτομή κατά HALSTED).
• ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΡΙΖΙΚΗ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ (ΚΑΤΑ PATTEY): Διατήρηση του μείζονος θωρακικού μυός που επιτρέπει την προσπέλαση στην κορυφή της μασχάλης και στους λεμφαδένες μεταξύ των θωρακικών μυών ( λεμφαδένες του Rotter).
• ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΜΕ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ (SKIN SPARING MASTECTOMY): Αφαίρεση συμπλέγματος θηλής – άλω, όλου του μαζικού αδένα μαζί με τους λεμφαδένες της μασχάλης. Το έλλειμμα της περιοχής θηλής – άλω αποκαθίσταται εύκολα με μυοδερματικό κρημνό ή τοποθέτηση διατατήρα / πρόθεσης σιλικόνης, με πολύ καλό κοσμητικό αποτέλεσμα.
• ΥΠΟΔΟΡΙΟΣ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ (NIPPLE SPARING MASTECTOMY): Αφαίρεση του 95% του μαζικού ιστού με παραμονή ενός μικρού ποσοστού μαζικού αδένα κάτω από το σύμπλεγμα θηλής – θηλαίας άλω. Προσφέρεται για σύγχρονη αποκατάσταση με πρόθεση σιλικόνης κάτω από το μείζονα θωρακικό μυ.

• ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΑΣΤΟΥ – ΟΓΚΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

Η BCT περιλαμβάνει την αφαίρεση της ελάχιστης δυνατής ποσότητας μαζικού αδένα για το επιθυμητό ογκολογικό χειρισμό σε συνδυασμό με την ογκοπλαστική και αισθητική αποκατάσταση του μαστού στην ίδια  χειρουργική επέμβαση και ακολουθεί ακτινοθεραπεία του μαστού.

Αναφέρεται στην Ευρεία Τοπική εκτομή του όγκου ή στην τεταρτεκτομή σε συνδυασμό με πλήρη ή μερικό Λεμφαδενικό Καθαρισμό Σύστοιχης Μασχάλη με σκοπό την:

• Επίτευξη Ισοδύναμου Θεραπευτικού Αποτελέσματος.
• Άριστο Κοσμητικό Αποτέλεσμα και Διατήρηση του Μαστού.
• Τομές να μπορούν να συμπεριληφθούν σε πεδίο πιθανής μαστεκτομής.

Οι κυριότερες καλοήθεις νεοπλασματικές παθήσεις του μαστού είναι το ιναδένωμα, το αδένωμα και το ενδοσωληνώδες θήλωμα.

Είναι το συχνότερο καλόηθες νεόπλασμα των μαστών των γυναικών ηλικίας μεταξύ 20 και 25 ετών.

Μεγάλη δυνατότητα κινητικότητας, ομαλή επιφάνεια, στρογγυλό ή ωοειδές σχήμα, ανεξαρτησία από τους γύρω ιστούς.

Συνήθως δεν προκαλούν πόνο πλην ίσως κάποιας ευαισθησίας κατά την ψηλάφηση.

Ραγδαία ανάπτυξη του ιναδενώματος παρατηρείται κατά την κύηση, τη γαλουχία ή πριν από την εμμηνόπαυση, φάσεις κατά τις οποίες η επίδραση των οιστρογόνων είναι μεγαλύτερη.

Μαστογραφία , Υπερηχογράφημα

Μετά τη διάγνωση ακολουθεί παρακολούθηση ανά εξάμηνο για 2 έτη, εφόσον παραμένει αμετάβλητο το μέγεθος του.

Ένδειξη χειρουργικής αφαίρεσης τίθεται σε ιναδενώματα με διάμετρο μεγαλύτερη από 2-4 εκατοστά, παραμόρφωση του μαστού, ταχεία αύξηση του μεγέθους, υπόνοια κακοήθειας και επιθυμία της ασθενούς.

Είναι όγκος που το μέγεθος του κυμάινεται από 0,2-15 χιλιοστά.

Το κυριότερο κλινικό σημείο είναι η εκροή από τη θηλή ορώδους ή αιμορραγικού υγρού.

Χειρουργική αφαίρεση