Θυρεοειδούς αδένα

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αδένων, αποτελεί το 90% αυτών και του αναλογεί το μεγαλύτερο ποσοστό θνητότητας (64%) απ’ότι οι άλλοι ενδοκρινικοί καρκίνοι μαζί. Θεραπεύεται σε μεγάλο ποσοστό (στο 85% ασθενών 5ετής επιβίωσης) και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η πρώιμη διάγνωση.

Ο διαχωρισμός των κακοηθών από τους καλοήθεις όγκους του θυρεοειδούς είναι ένα πρόβλημα της καθημερινής ιατρικής πράξης διότι ενώ οι καλοήθεις όζοι είναι συχνοί (60% σε γυναίκες άνω των 60 ετών), το ποσοστό της κακοήθειας είναι περίπου 5%.

Από τα κακοήθη νεοπλάσματα του θυρεοειδούς:

• τα 60-80% είναι θηλώδη,
• 10-30% θυλακιώδη,
• μυελοειδή 5-10%,
• αναπλαστικοί 5%
• λεμφώματα περίπου 1%

Κάθε τύπος διαφέρει στην εξελικτική του πορεία και την πιθανότητα υποτροπών και μεταστάσεων.

• Ιστορικό ακτινοβολίας στην παιδική ηλικία
• Προϋπάρχουσα θυρεοειδική νόσος

Κακοήθεις όγκοι ανευρίσκονται πιο συχνά σε ασθενείς με νόσο Grave’s (και συνύπαρξη ψυχρών όζων), ενώ η θυρεοειδίτιδα Hashimoto συνοδεύεται με αυξημένη πιθανότητα συσχέτισης με λέμφωμα.

• Κληρονομικό Ιστορικό
• Φύλο

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι 2-4 φορές συχνότερος στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.

Το καρκίνωμα του θυρεοειδούς εμφανίζεται είτε ως μονήρης όζος του θυρεοειδούς, είτε ως ο προέχων όζος μιας πολυοζώδους βρογχοκήλης. Ο διαχωρισμός ενός καρκινώματος από έναν καλοήθη όζο κλινικά είναι δύσκολος.

Τυπικά ο ασθενής ή ο ιατρός ψηλαφούν μια διόγκωση στο λαιμό, η οποία μπορεί να είναι αρκετά μικρή. Ένας σκληρός με στερεά σύσταση και ιδιαίτερα ένας ταχέως αυξανόμενος σε μέγεθος όζος εμφανίζει αυξημένη πιθανότητα ύπαρξης καρκινώματος σε σχέση με έναν μαλακό και βραδέως αυξανόμενο όζο. Μερικές φορές η βλάβη μπορεί να μην είναι ψηλαφητή, ενώ άλλοτε μπορεί να προκαλεί τοπικά συμπτώματα από:

• Πίεση της τραχείας  δύσπνοια, συριγμός
• Πίεση των λαρυγγικών νεύρων  μεταβολές της φωνής, βραχνάδα
• Πίεση του φάρυγγα ή του οισοφάγου  δυσφαγία

Σπάνια ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει μεταστάσεις στους τοπικούς λεμφαδένες ή απομακρυσμένες (οστά, πνεύμονες, ήπαρ), ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου.

Εξετάσεις εκλογής για έναν ασθενή στον οποίο βρέθηκε ένας μονήρης όζος είναι το υπερηχογράφημα τραχήλου και η βιοψία δια λεπτής βελόνης (FNA).

Το υπερηχογράφημα μπορεί να ανιχνεύσει μη ψηλαφητούς όζους και πιθανές λεμφαδενικές μεταστάσεις.

Η παρακέντηση θυρεοειδούς με λεπτή βελόνη (FNA) είναι μία διαδικασία κατά την οποία λαμβάνεται υλικό από όζο για κυτταρολογικό έλεγχο και είναι η πλέον αξιόπιστη εξέταση για την επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό παρουσίας κακοήθειας. Η παρακέντηση γίνεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, δηλαδή με συνεχή παρακολούθηση της βελόνας με υπερηχογράφημα, ώστε να εξασφαλίζεται:

• ασφάλεια από πιθανή κάκωση παρακείμενων δομών,
• λήψη υλικού από τον όζο και όχι από τον παρακείμενο φυσιολογικό ιστό και
• λήψη υλικού από την πιο ύποπτη περιοχή του όζου.

Οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς θα υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση εκλογής είναι η ολική θυρεοειδεκτομή.

Πριν από την επέμβαση ο χειρουργός θα χαρτογραφήσει τους λεμφαδένες του τραχήλου (με λεπτομερή υπέρηχο ή αξονική ή μαγνητική) για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ύποπτοι λεμφαδένες που πρέπει να συναφαιρεθούν με τον αδένα.

Η πιο συχνή θέση εμφάνισής τους είναι το κεντρικό διαμέρισμα (από το μήλο του αδάμ μέχρι το στέρνο) και ανάμεσα στους δύο στερνοκλειδομαστοειδείς μύες. Αν λοιπόν βρεθούν ύποπτοι λεμφαδένες πριν ή κατά την διάρκεια του χειρουργείου πρέπει να γίνει και χειρουργικός καθαρισμός του κεντρικού διαμερίσματος (επίπεδο VI).

Αν βρεθούν ύποπτοι λεμφαδένες στο ένα ή και στα δύο πλάγια διαμερίσματα του λαιμού, τότε πρέπει να γίνει μαζί με την θυρεοειδεκτομή, τροποποιημένος ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου (επίπεδα ΙΙ – V), στο ένα ή και στα δύο πλάγια του τραχήλου.

Η θυρεοειδεκτομή γίνεται με την παρουσία ενός ειδικού νευροδιεγέρτη που μας επιτρέπει την ανίχνευση και παρακολούθηση των λαρυγγικών νεύρων καθ΄όλη τη διάρκεια του χειρουργείου, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι τραυματισμοί των νεύρων και οι επιπτώσεις τους (βράγχος φωνής, δυσκολία στην αναπνοή και μετέπειτα δυσφαγία και η εισρόφηση τροφών).

Η ολική θυρεοειδεκτομή γίνεται υπό γενική αναισθησία και ο ασθενής μένει συνήθως στην κλινική από 1 έως 4 ημέρες, ανάλογα με τη βαρύτητα της επέμβασης και τις διάφορες συνοσηρότητες που έχει.